Kącik Logopedyczny

Drodzy rodzice, macie wpływ na rozwój mowy waszych dzieci! Możecie ją wspomóc.

• Pozwólcie dzieciom spokojnie wypowiedzieć się, nie dokańczajcie za nich słów i zdań, to często stresuje i powoduje u dziecka niechęć do mówienia.
• Kontrolujcie czas oglądanej przez dziecko telewizji czy gry na tablecie. Jego nadmiar bardzo przeszkadza w rozwoju mowy.
• Czytajcie waszym dzieciom.
• Zapewnijcie dzieciom bardzo dużo ruchu na świeżym powietrzu. Rozwój motoryczny dziecka idzie w parze z rozwojem mowy.
• Wykonujcie z dzieckiem ćwiczenia i bawcie się w zabawy usprawniające jego dłonie. To pomaga rozwijać się mowie.
• Dawajcie dzieciom do picia otwarte kubki. Picie tylko przez rurkę, z dziubka lub ze smoczka (co także się jeszcze rodzicom zdarza w tym wieku) powoduje utrwalanie niemowlęcego typu połykania, który później powoduje wady wymowy oraz wady zgryzu.
• W czasie kataru oczyszczajcie nos dziecku, aby nie nabrało nawyku oddychania przez usta.
• Zwracajcie uwagę, czy dziecko żuje pokarm po obu stronach buzi czy tylko po jednej.
• Zwracajcie uwagę, czy dziecko prawidłowo reaguje na dźwięki otoczenia i polecenia. W tym wieku nawet dłużej trwający katar może spowodować czasowy niedosłuch.
• Zwróćcie się po poradę, gdy dziecko oddycha przez usta, nadmiernie ślini się, często ma wysunięty z ust język, chrapie podczas snu.
• Regularnie korzystajcie z wizyt dentystycznych, skonsultujcie przynajmniej sześcioletnie już dziecko ortodontycznie, aby mieć pewność, że zęby są zdrowe, a zgryz kształtuje się prawidłowo. Wady zgryzu także mają wpływ na wymowę dziecka.
• Zwracajcie uwagę, aby dziecko nie krzyczało. W wieku przedszkolnym dzieci często mają taki nawyk. Nie mówią do siebie, lecz krzyczą. Może to doprowadzić do chrypki, a nawet do guzków fałd głosowych.
• Udajcie się na konsultację z logopedą, jeżeli zauważyliście u dziecka niepłynność mowy.
• Bawcie się z dzieckiem w ćwiczenia rozwijające sprawność buzi i języka.
• Nie popełniajcie powszechnego błędu twierdząc, że niepokojące objawy czy też wada wymowy same miną! Udajmy się do logopedy na konsultacje, wskazówki lub terapię. Wasze dziecko jest najważniejsze!

                                                                       oprac. mgr Renata Korga – neurologopeda

Przykłady ćwiczeń i zabaw korzystnie wpływających na rozwój mowy Waszych dzieci:

Ćwiczenia oddechowe

poprawiają wydolność oddechową, sprzyjają wydłużaniu fazy wydechowej i wdrażają nawyk mówienia na wydechu, co powoduje poprawę jakości mowy. Ćwiczenia prowadzone są najczęściej w formie zabawowej, przy wykorzystaniu różnych środków, np. piórek, piłeczek, wody mydlanej, chrupek, wiatraczków itp. Są także wplatane w opowieści i zabawy ruchowe. 

Przykłady: 

Uwaga!

Zawsze nabieramy powietrza nosem! (zabawy są trudne lub nawet niemożliwe do wykonania podczas kataru!)

• Wdech nosem (usta zamknięte) i wydech ustami.
• Wdech nosem (usta zamknięte) i nosem.
• Dmuchanie na płomień świecy (zabawy wyłącznie po opieką dorosłego!)
• Dmuchanie na piłeczkę pingpongową, wyścigi piłeczek.
• Dmuchanie na kulkę z waty, na wiatraczek.
• Chłodzenie „ gorącej zupy” – dmuchanie ciągłym strumieniem po uprzednim głębokim wdechu.
• „ Zdmuchiwanie dmuchawców” – długo, aż spadną wszystkie nasionka.
• Chuchanie na zmarznięte ręce.
• Naśladowanie lokomotywy – wydmuchiwanie „nadmiaru pary” – ffff, szszsz.
• Naśladowanie balonika – wypuszczanie powietrza z jednoczesnym odgłosem „ sssss”.
• Nadmuchiwanie balonika.
• Naśladowanie syreny – „i-u-i-u-i-u”, „ eu-eu- eu”, „ au-au-au” – na jednym wydechu.
• Wyścigi chrupek kukurydzianych – dmuchanie w parach.
• Dmuchanie na piórko, aby nie spadło.
• Liczenie na jednym wydechu.
• Powtarzanie zdań na jednym wydechu – najpierw krótkich, potem coraz dłuższych.
• Powtarzanie zdań szeptem.
• Naśladowanie śmiechu różnych osób:
• – staruszki: che- che- che
• – kobiety – wesołe cha- cha- cha
• – mężczyzny –  ho- ho- ho
• – dziewczynki – piskliwe, chichotliwe chi- chi- chi.

Ćwiczenia warg: 

• Wymawianie na przemian „ a-o”.
• Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „iii”.
• Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”.
• Naprzemienne wymawianie „ i – u”.
• Cmokanie.
• Parskanie.
• Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.
• Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.

Ćwiczenia języka: 

• „Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, buzia otwarta.
• Dotykanie czubkiem języka do górnych zębów – buzia otwarta.
• Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie językiem/.
• Kląskanie językiem – naśladowanie konika.
• Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy otwartej buzi.
• Oblizywanie zębów po wewnętrznej stronie.
• Malowanie czubkiem języka podniebienia – buzia otwarta.
• Liczenie górnych zębów czubkiem języka – buzia otwarta – język dotyka każdego zęba po kolei.
• Wymawianie: „kle – kle -kle…”,  „lo – lo – lo – lo …”, „la-la-la-la…”, „lo-lek, lo-lek, lo-lek…”

Uwaga!

Ważne jest, aby nauczyć czubek języka unosić się do góry, na wałek dziąsłowy, czyli na „górkę” za górnymi zębami. Jest to bardzo ważne  i pozwala w przyszłości opanować trudne głoski „sz”, „ż”, dż’, „cz”, „r”.

Ćwiczenia policzków: 

• Nadymanie policzków – „ gruby miś”.
• Wciąganie policzków – „ chudy zajączek”.
• Nabieranie powietrza w usta i zatrzymanie w jamie ustnej, krążenie tym powietrzem, powolne wypuszczanie powietrza.
• Naprzemiennie „ gruby miś” – „ chudy zajączek”.
• Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego na zmianę.

Zabawy z opowieścią dla najmłodszych dzieci:

Dorosły bawi się z dzieckiem. Czyta mu bajkę i wspólnie z dzieckiem naśladuje ruchy buzią i językiem.

„Dzień dobry misiu”

Dzisiaj twój język będzie małym misiem, a buzia jego domkiem. Miś obudził się wcześnie rano – poprzeciągał się, poziewał (szerokie ziewnięcie). Zrobił poranną gimnastykę – kilka podskoków (unoszenie języka na górny wałek dziąsłowy, buzia otwarta), kilka wymachów rąk (wypychanie językiem policzków) i pięć okrążeń (język rusza się w prawo i w lewo) wokół stołu (ruchy okrężne języka w przedsionku jamy ustnej, usta zamknięte). Umył ząbki (oblizywanie czubkiem języka górnych i dolnych  zębów po wewnętrznej stronie przy zamkniętych i otwartych  ustach). Postanowił policzyć swoje ząbki (dotykanie czubkiem języka każdego zęba na dole i górze). Nagle poczuł wielki głód i usłyszał jak mu burczy w brzuchu (wibrowanie wargami bbb, bbb).To znak, że pora na śniadanie i pyszny miodek (oblizywanie warg).

„Miś idzie na spacer”

Dzisiaj wasze języczki będą misiem, a wasza buzia jego domkiem. Miś obudził się wcześnie rano – przeciągnął się i trochę poziewał. Zrobił poranną gimnastykę – kilka podskoków (unoszenie języka na górny wałek dziąsłowy przy szeroko otwartych ustach), troszkę pobiegał (wypychanie językiem
policzków). Na śniadanie zjadł słodki miód (oblizywanie warg). Potem umył ząbki (oblizywanie językiem górnych zębów po wewnętrznej stronie przy zamkniętych, a następnie otwartych ustach).Wyjrzał przez okno (wysuwanie szerokiego języka na zewnątrz jamy ustnej). Zobaczył Zosię i Jacka. Przesłał im całuski (cmokanie ustami – naśladowanie posyłania całusków). Dzieci zaprosiły go na spacer do lasu.

Rozwój mowy dziecka przedszkolnego:

Dziecko trzyletnie:

• Rozpoczyna swoją przygodę z nauką mówienia
• W jego wymowie znajduje się dużo błędów językowych i jest to norma
• Może tworzyć nowe słowa, np. zadzwonić + telefonować – zatelefonić
• Może opuszczać sylaby początkowe lub końcowe: zupa pomidorowa – zupa midolowa
• Może przestawiać głoski (brama – mabra)
• Może zniekształcać słowa
• Powinno wymawiać poprawnie samogłoski: a, o, e, i, u, y, ą, ę
• Powinno wymawiać poprawnie spółgłoski: p, pi, b, bi, m, mi, n, ni, f, fi, w, wi, t, d, n, l, li, ś, ź, dź, j, k, ki, g, gi, ch
• Porozumiewa się prostymi zdaniami
• Rozumie i wykonuje proste polecenia dorosłego
• Ma jeszcze prawo wymawiać spółgłoski dźwięczne z niepełną dźwięcznością, a nawet bezdźwięcznie, np. „foda” zamiast „woda”.

Dziecko czteroletnie:

• Powinno wymawiać wszystkie samogłoski (a, o, e, i, u, y, ą, ę)
• Powinno wymawiać spółgłoski: p, pi, b, bi, m, mi, n, ni, f, fi, w, wi, t, d, n, l, li, ś, ź, dź, j, k, ki, g, gi, ch
• Pojawiają się głoski s, z, c, dz (choć czasem jeszcze zamienia je – najczęściej na ś, ź, ć, dź)
• Głoski sz, ż, cz, dż  zamienia najczęściej na  ś, ź, ć, dź  lub s, z, c, dz  i  jest to prawidłowość wieku
• Głoskę „r” zamienia je na „j” lub „l”, choć część dzieci już w tym wieku potrafi wymówić tę trudną głoskę.
• Może pojawić się tzw. hiperpoprawność związana z opanowywaniem nowych, trudnych głosek, np. zastępowanie głosek s, z, c, dz, przez sz, ż, cz, dż – np. sztół, czukierek.
• Może upraszczać słowa, nieprawidłowo budować zdania

Dziecko pięcioletnie:

• W mowie dziecka powinny pojawić się głoski „sz”, „ż”, „cz”, „dź”.
• Pięciolatek chętnie i dużo mówi, sporo pyta.
• Używa zdań złożonych, zadaje wiele pytań
• Szybko bogaci język o nowe słowa
• Język dziecka jest coraz bardziej poprawny

Dziecko sześcioletnie:

• Powinno wymawiać już wszystkie głoski (czasem jeszcze może zamiast „r” wymawiać „l”, ponieważ jest to dla dziecka najtrudniejsza głoska do wymowy).
• Powinno chętnie posługiwać się mową, budować złożone zdania
• Prawidłowo zadaje pytania, udziela logicznych odpowiedzi